Welk hout voor de sauna? Alle info over het juiste saunahout
Saunahout onderscheidt zich door zijn robuustheid, stabiliteit en weerstand. Dankzij de lage warmtegeleidingscoëfficiënt is hout het ideale bouwmateriaal voor een sauna: het slaat de warmte goed op zonder zelf te heet te worden, waardoor er geen risico is op brandwonden. Toch zijn er duidelijke verschillen tussen houtsoorten die je moet kennen – het typische saunaklimaat stelt namelijk hoge eisen aan de constructie. Wij leggen uit welk hout bijzonder geschikt is voor de bouw van een sauna.
)
De eerder genoemde voordelen van hout gaan gepaard met enkele nadelen: vocht vormt een grote uitdaging voor hout, dat alleen met de juiste houtbescherming duurzaam bestand is tegen schade. Daarnaast heeft hout – afhankelijk van de houtsoort – de neiging om te harsen en te splinteren. Vervormd, opgezwollen of zelfs beschimmeld hout, kwasten, uittredende hars en splinters in de huid – dat wil geen enkele saunabezoeker. Daarom is het belangrijk om voor de bouw van een sauna uitsluitend speciaal saunahout te gebruiken dat bestand is tegen het extreme saunaklimaat en vooral de voortdurende wisseling van temperatuur en vochtigheid.
Welk hout is geschikt voor de sauna?
Saunahout is van bijzonder hoge kwaliteit: het is zeer duurzaam, vrijwel knoestvrij en harsarm. Bovendien heeft het juiste saunahout nauwelijks de neiging om te splinteren.
De volgende houtsoorten hebben zich bewezen als geschikt saunahout:
AAbachi
Espenhout (Espe)
Inheemse spar (zilverspar / gewone spar)
Hemlock
Kelo
Noordse vuren (Nordische Fichte)
Rode ceder (Western Red Cedar)
In het vervolg stellen we deze houtsoorten één voor één in alfabetische volgorde voor, met hun eigenschappen en de belangrijkste voor- en nadelen.
)
Saunahout Abachi
Abachi – onder deze naam wordt in het Duitse taalgebied een houtsoort verhandeld die uit Afrika komt en in Nigeria “Obeche” wordt genoemd. In Afrika groeit de snelgroeiende Abachi-boom in veel landen van het Centraal-Afrikaanse bekken, ten zuiden van de Sahelzone. Afhankelijk van het herkomstland en de plaatselijke groeiomstandigheden kan de houtkwaliteit verschillen, wat zich vervolgens ook weerspiegelt in kwaliteit en prijs van het saunahout.
Voordelen van Abachi als saunahout zijn onder andere de snelle groei, de lage warmtegeleiding en daarmee de hoge isolatiewaarde, evenals de geringe neiging tot krimpen. Bovendien is het lichte Abachi-hout relatief knoestvrij, splintervrij en harsvrij. Daardoor wordt het vaak gebruikt voor de bouw van wanden, rugleuningen, ligbanken, zitbanken en handgrepen in de sauna.
Nadelen van Abachi zijn de zachtheid van het hout – waardoor spijkers en schroeven soms minder stevig vastzitten – en het feit dat het veel vocht kan opnemen. Dat laatste kan schimmelvorming en aantasting door houtzwammen in de hand werken.
Belangrijk: Ook al heeft het opvallend lichte en relatief zachte Abachi-hout zich in de saunabouw bewezen, toch wordt sinds 2007 afgeraden het nog te gebruiken. De reden hiervoor: Abachi komt uit het op één na grootste regenwoudgebied ter wereld, dat systematisch wordt ontgonnen (roofbouw), waarbij alleen de meest waardevolle bomen worden gekapt. Goed om te weten: Populierenhout wordt vaak genoemd als duurzaam alternatief voor Abachi-saunahout.
)
Saunahout Espe / Thermo-Espe
De espe is een snelgroeiende boom die opvallend recht omhoog groeit. Espenhout is zeer geschikt als saunahout omdat het warmte slecht geleidt en tegelijk stabiel en vormvast is. Het wordt vaak gebruikt voor zitbanken of ligvlakken in de sauna. De lichte kleur en de levendige houtnerf geven de sauna een edele en hoogwaardige uitstraling. Espe wordt vaak genoemd als alternatief voor Hemlock-saunahout (zie hieronder).
Thermo-Espe wordt door warmtebehandeling tot hoogwaardig thermohout verwerkt en scoort daarnaast met het voordeel dat het vrijwel harsvrij is en nauwelijks vocht opneemt. Ook micro-organismen zoals schimmels en bacteriën hebben geen kans meer bij warmtebehandelde espe. Nadeel: door de thermobehandeling is Thermo-Espe duidelijk donkerder van kleur dan normaal espenhout.
Saunahout: Europese spar (Tanne)
Ook de in onze regio voorkomende en daardoor goed beschikbare spar – er bestaan meerdere soorten – is geschikt voor de bouw van een sauna. Sparrenhout wordt als saunahout gewaardeerd omdat het stabiel, duurzaam en relatief hars- en knoestarm is. De verschillende houtnerven zorgen voor een levendige en natuurlijke uitstraling. Veel gebruikte soorten zijn de Siberische spar en de Europese zilverspar.
Let bij aankoop op de herkomst van het sparrenhout: Noord-Europese sparren worden doorgaans als kwalitatief beter beschouwd (steviger, minder hars) dan elders gegroeide soorten. Vooral harshoudende plekken kunnen bij hout van lagere kwaliteit een probleem vormen. En nog iets: als je de keuze hebt tussen een inheemse spar en de geïmporteerde hemlockspar (zie hieronder) met vergelijkbare eigenschappen, is de lokale variant zeker te verkiezen – de ecologische voetafdruk is immers veel gunstiger.
Saunahout Hemlock
Achter de naam Hemlock (in het Nederlands ook wel hemlockspar) schuilt een boom uit de familie van de dennenachtigen, die voorkomt in de vochtige klimaten van Noord-Amerika tot Oost-Azië. Het in Europa populaire Hemlock-saunahout komt grotendeels van Canadese hemlocksparren die in de bosbouw worden aangeplant. Het hout is bijzonder zacht, licht van kleur en daardoor uitstekend geschikt als saunahout.
Hemlockhout is geliefd omdat het weinig gevoelig is voor vocht, stabiel, duurzaam en harsarm is. Bovendien ontwikkelen hemlocksparren relatief weinig takken, waardoor de stammen vaak grote knoestvrije lengtes hebben (tot 30 cm en meer).
Hemlock wordt vooral gebruikt voor de wand- en plafondbekleding in de sauna. Ook binnendeuren en zitbanken zijn vaak van hemlock gemaakt. Dankzij de gladde, rustige houtstructuur ziet een sauna van hemlock er elegant en stijlvol uit – vaak ook prachtig in combinatie met glaspartijen.
Nadeel: Hemlock is geïmporteerd hout, wat zich zowel in de prijs als in de ecologische balans weerspiegelt.
)
Saunahout Kelo
De naam Kelo komt uit het Fins. In Finland wordt hiermee dood hout bedoeld dat op natuurlijke wijze gedroogd is. Gaat het om dennenhout, dan spreekt men van Kelohonka – een veelgebruikt bouwhout.
Kelohout ontstaat doordat een boom door ouderdom stopt met groeien en in het droge, koude poolklimaat gedurende tientallen jaren uitdroogt. Het geldt als een exotisch en zeldzaam gebruikshout, dat niet “geproduceerd” wordt, maar in ongerepte bossen “gevonden” wordt. Dit verklaart de beperkte beschikbaarheid en de relatief hoge prijs. Dankzij dit natuurlijke proces is kelo extreem hard, vormvast en weerbestendig. Inzakking of scheurvorming hoef je hierbij niet te vrezen. Het kan bovendien onbehandeld verwerkt worden.
Het in onze regio verhandelde kelohout komt grotendeels uit Rusland, vooral uit Karelië (deels Russisch, deels Fins), en in mindere mate uit Zweden en Noord-Finland.
Saunahout Noordse fijnspar (Nordische Fichte)
Vooral als buitenbekleding, maar ook in de binnenafwerking, wordt in de sauna vaak gebruikgemaakt van de zogenaamde Noordse fijnspar – eigenlijk beter omschreven als pool- of Scandinavische spar. Het lichte hout van de snelgroeiende gewone spar is stevig, robuust en gelijkmatig van structuur (fijnporig met veel kleine, stevig ingegroeide kwasten). Het heeft een hoge dichtheid en daarmee ook een relatief hoog gewicht. Hierdoor kunnen er hoogwaardige houtprofielen voor de saunabouw van worden gemaakt.
Saunahout van spar staat bovendien bekend om zijn kenmerkende geur, die bijdraagt aan de aangename sfeer in de sauna. Qua prijs-kwaliteitverhouding is sparrenhout nauwelijks te overtreffen. Houd er echter rekening mee dat spar uit Noordelijke gebieden geïmporteerd wordt, voornamelijk uit Scandinavië, Rusland en Polen – en dat dit transport een negatieve invloed heeft op de ecologische voetafdruk.
)
Saunahout Westerse rode ceder (Rotzeder)
De Westerse rode ceder groeit in Noord-Amerika, dus in de VS en Canada. Het ambergele tot honingbruine hout is uitstekend geschikt als saunahout, omdat het zeer gelijkmatig groeit met een rechte nerf en vrijwel kwastvrij verkrijgbaar is. Hars komt nauwelijks voor in cederhout, maar er zit wel lucht in: deze luchtinsluitingen werken als een natuurlijke isolatielaag, wat bij de saunabouw altijd een voordeel is. Het stevige hout splintert nauwelijks. Cederhout staat bovendien bekend om zijn weerstand tegen vocht. En: de etherische oliën zorgen niet alleen voor een aangename geur in de sauna, maar houden ook ongedierte op afstand. Extra houtbescherming is daarom meestal niet nodig.
Qua prijs valt er bij het hoogwaardige saunahout Westerse rode ceder weinig te besparen – die wordt bepaald door de kwaliteit en de kostbare import. Deze import heeft bovendien een negatieve invloed op de ecologische voetafdruk.
Welke houtsoorten zijn minder of niet geschikt als saunahout?
Uit de hierboven beschreven eigenschappen volgt dat bepaalde houtsoorten minder geschikt of zelfs helemaal niet bruikbaar zijn als saunahout, bijvoorbeeld door:
te grote zachtheid,
te hoge vochtopname,
te geringe weerstand tegen vocht en micro-organismen,
te hoog harsgehalte,
instabiliteit of vormverandering,
en een te hoge warmtegeleiding.
Vraag in de vakhandel altijd naar de specifieke eigenschappen van het betreffende saunahout en houd er rekening mee dat zelfs binnen één houtsoort aanzienlijke kwaliteitsverschillen kunnen bestaan.
Het juiste hout voor de sauna-houtkachel
Onder de naam saunahout wordt niet alleen het hout voor de saunabouw, maar ook het stookhout voor de saunaoven aangeboden.
Daarom ook hierover kort het volgende:
Gebruik in de saunaoven uitsluitend hout dat uitdrukkelijk als brandhout geschikt is. Anders kunnen er gevaren voor gezondheid en veiligheid ontstaan, bijvoorbeeld door giftige rookgassen die vrijkomen bij het verbranden van behandeld hout (chemische impregnatie). Het juiste brandhout voor de saunaoven moet dus onbehandeld zijn.
Bovendien is het belangrijk dat het brandhout goed gedroogd is. Als het hout te vochtig is, verbrandt het niet goed en kan er roetaanslag in het rookkanaal ontstaan, wat in het ergste geval tot een gevaarlijke schoorsteenbrand kan leiden.
Met een investering in hoogwaardig brandhout investeer je dus in:
je gezondheid,
het aangename klimaat in de sauna,
en de levensduur van de verwarmingsinstallatie van je sauna.
)
Onze webshop biedt een ruime keuze aan
Neem snel een kijkje!
***
Titelbeeld: ©iStock/firatgocmen
Artikelbeelden 1-3: ©Abrineo; ©iStock/kalichka; ©Abrineo